Chipata

Deze week een stukje over Chipata als stad en omgeving.
Chipata is de hoofdstad van de Oostelijke provincie van Zambia. Het is dus een bestuurlijk centrum en dat zie je wel aan alle kantoren van de overheid die hier zijn , van onderwijs tot wegverkeer en landbouw toe. Vroeger heette het Fort Jameson. Het ligt op ruim 1200 meter hoogte zoals bijna heel oostelijk Zambia dat een grote hoogvlakte is. Chipata is de laatste grote stad op de weg van Lusaka naar Lilongwe voor de grens met Malawi en dat is goed te merken. Het is een drukke stad die doorsneden wordt door de Great East Road, echt de levensader van deze stad. Daar zie je de hele dag trucks voorbij komen en bussen maar ook veel mensen fietsen en lopen langs de weg. Dat fietsen is ook de wijze van transport voor de lokale bevolking, voor henzelf maar ook voor allerlei zaken van houtskool tot grote boomstammen. Er staan op veel punten stalletjes langs de weg waar van alles wordt verkocht, van groenten tot kleren en schoenen en soms ook benzine. Apart is wel dat er vaak ook mensen zitten met brood dat ze eerst bij de Shoprite of een andere supermarkt kopen en dan met wat winst doorverkopen.
Chipata is eigenlijk een grote stad want er wonen 200.000 mensen maar dat merk je niet. Dat komt doordat het centrum maar erg kleinschalig is en dat veel mensen wonen in wijken die tegen de heuvels opgebouwd zijn. Daardoor is het erg uitgestrekt en dus verdund wat de mensen betreft. Het centrum heeft veelal asfaltwegen maar zo gauw je in een van de andere wijken komt heb je alleen nog maar dirt roads en vaak heel slechte.
In het centrum heb je de meeste winkels, banken en wat restaurantjes maar daar moet je je niet teveel van voorstellen. Apart is downtown, een winkelcentrum met veel winkels van voornamelijk Aziatische eigenaren. Daar is vrijwel alles te vinden, maar je moet opletten voor de kwaliteit en onderhandelen over de prijs want ze beginnen allemaal veel te hoog. Daaromheen is een van de vele openbare markten waar mensen in de open lucht of half bedekte stalletjes van alles verkopen. De kwaliteit hiervan is vaak nog slechter maar het is leuk om er doorheen te lopen en te zien wat ze allemaal verkopen. Apart is nog de Saturday market (wel elke dag open) die aan de grote weg in het centrum ligt. Hier heb je veel groenten en fruit en kleren. De kwaliteit hier is wel redelijk met uitkijken bij wie je koopt.
Wat natuurlijk erg opvalt is het zeer grote aantal kerken. Van alle mogelijk godsdiensten zie je hier kerken en op zondag hoor je uit vrijwel elk groot gebouw (ook scholen etc) luid zingen en bidden. De meeste godsdiensten zijn christelijk maar de Eastern Province is ook de thuisbasis van moslims in Zuidelijk Afrika. Er zijn dan ook twee moskeeën, heeft natuurlijk te maken met de vele Aziatische mensen die hier wonen en handel drijven. Je staat soms wel verbaasd over de vormen van de kerken die hier gebouwd zijn (zie de Anglicaanse kerk). Ook veel van de bedrijfjes hebben namen die iets met God of godsdienst te maken hebben.
Chipata is de toegang tot het South Luangwa Parc en dus zijn er veel lodges en ander mogelijke verblijven. Je ziet ook de hele week busjes en Landrovers door de stad komen met veelal witte mensen (mzungu’s heet dat hier) die op weg zijn naar het park. In de Shoprite heb ik al een groep Belgen gesproken die vanuit Johannesburg door Mozambique en Malawi heer waren gekomen en daarna via Lusaka, Livingstone op weg naar Namibië zouden gaan. Er zijn trouwens toch meer witte mensen dan ik van tevoren gedacht heb, ook doordat er nogal wat NGO’s actief zijn in Chipata, van VSO via het Peace Corps (Amerikaans) tot een particuliere Italiaanse onderwijs NGO. NGO’s zijn dan ook een belangrijke werkgever in Zambia.
Ten slotte: van de week mijn eerste officiële gesprek gehad met de bisschop. Hij is een uiterst aardige, intelligente man met een verrassende kijk op Afrika en de problemen. Het grote verschil met Europa vindt hij dat Afrikanen nooit hebben hoeven vechten voor hun bestaan, ze konden altijd leven van de natuur. Nu dat niet meer kan (of ze het niet meer willen omdat ze met de tijd mee willen gaan) zijn ze helemaal niet gewend aan hoe je dat doet, je bestaan opbouwen met plannen maken. Ik heb hem mijn aanpak uitgelegd ( met open handen naar de ziekenhuizen zonder voorbedacht plan) en dat lijkt hem heel goed. Er is door de vele wisselingen het laatste jaar niet zoveel vertrouwen meer in het bisdom op dit gebied. Dat ga ik dus eerst proberen te herstellen. Dat heb ik al op dinsdag gedaan door mijn eerste bezoek aan het Muzeyi Rural Health Center, 35 km op de weg naar Mfuwe (komt je vast bekend voor Hilde!). Ik werd met open armen ontvangen en rondgeleid. En verder het eerste echte succes: deze week met Sister Mary Margaret, hoofd van de HBC (thuiszorg) van het bisdom, en met Howard, de M&E officer (zorgt voor alle getallen) het eindverslag van hun gesponsord project geschreven (ik achter de computer om hun erg provisorisch verhaal leesbaar en begrijpelijk te maken). Vanochtend waren we klaar, een week voor de deadline, en dat hebben ze nog nooit gepresteerd. Dat alles geeft me een heel goed gevoel, hiervoor ben ik naar Zambia gekomen Waar ik ook voor gekomen ben is voor de natuur maar dat wordt misschien het volgende verhaal, na de trip naar South Luangwa.
Hartelijke groeten,
Leon.