De eerste week in Zambia

Dit was mijn eerste week in Zambia. Na een (toch) emotioneel afscheid van Ella en de kinderen ben ik via Londen naar Lusaka gevlogen. Op Heathrow ontmoette ik Esther die al 6 maanden in Chipata gewerkt heeft en teruggaat om te proberen het eerste tijdschrift van Oost Zambia uitgegeven te krijgen. Ik kreeg geen contact met de andere Britse vrijwilligers. Die zag ik pas na een erg rustige vlucht ’s ochtends vroeg op Lusaka Airport waar Augustine, een van de Zambiaanse programmamanagers, ons al voor de douane op stond te wachten. Wij waren met zijn zessen (op dinsdag arriveerde nog Julie uit Londen)waarvan er drie naar Chipata gaan te weten Mike uit Wales die 8 weken cursus gaat geven aan een thuiszorgorganisatie en Sara uit Londen die fondsenwerving gaat doen voor een voedselorganisatie(blijft twee jaar) en ik natuurlijk. Wij werden door Augustine snel langs alle wachtende mensen door de douane gebracht en vervolgens naar het Commonwealth Youth Center gebracht waar we een week zullen verblijven. De rest van de dag geen programma maar uitgerust, proberen te wennen aan de temperatuur (35 graden) en een beetje rondgekeken op het terrein van de Universiteit van Zambia waar het Center ligt en in de dichtstbijzijnde mall. ’s Avonds bleek er een bruiloft in de tuin te zijn waar wij direct voor uitgenodigd werden door de organiserende familie. Was prachtig met professionele dansers die het bruidspaar dansend de tuin invoerden. Al drie nieuwe dingen gedaan op deze eerste dag: nshima gegeten (dikke maispap, smaakt alleen met veel chilisaus), naar een Zambiaanse bruiloft geweest en onder een muskietennet geslapen.
De zondag werd besteed aan een toer met een bus door de stad die ons langs de regeringsgebouwen, de belangrijke straten, de shopping malls maar ook de gewone wijken voerde. De echte sloppenwijken liggen aan de rand van de stad en die hebben we niet gezien. Daarna werden we afgezet bij het huis van twee volunteers waar we een welkomst braai kregen. In totaal kwamen er wel 30 mensen, de meeste volunteers maar ook de directrice van VSO Zambia en de meeste programmamanagers. Het was een heel warm en bemoedigend welkom. Met een heleboel volunteers gesproken, veel uitnodigingen gehad voor bezoek en de vraag of ik met Kerstmis mee wil naar Zanzibar. Verder vertelde Maurice, programmamanager HIV/Aids mij dat ik inderdaad dat huis met twee of drie slaapkamers krijg in Chipata en vroeg me tegelijk of ik het goed vond als Mike bij mij kwam wonen tot begin december. Wij delen nu al de kamer en kunnen goed met elkaar overweg(Mike is 50, vegetariër, en bezit droge humor) dus ik zei direct ja. Helpt mij ook om de eerste paar maanden samen door te komen.
Op maandag startte de echte induction week. De eerste dag was vooral gevuld met algemene zaken: een inleiding van Frieda , de directrice, over VSO Zambia,verder wat we mee krijgen naar onze standplaats. Omdat ik een nieuw huis betrek krijg ik een koelkast, een kookplaat, een waterfilter en een muskietennet mee. Ook nog een fiets om me in Chipata zelf te verplaatsen. De rest van de week een programma met voordrachten (veel powerpoints!!)over alle onderwerpen waarmee VSO zich bemoeit en de specifieke positie van VSO Zambia hierin. Hoogtepunten waren de voordracht van Edwidge (ze heet eigenlijk Hedwig maar dat kunnen ze hier niet uitspreken) over cultuur, religie en gender en het verhaal van Felix en Tuletu, twee HIV positieve mensen, over hun leven met de infectie . Ik kom zeker terug op de cultuur net zoals op de economische situatie in Zambia en hoe de Aids-epidemie hier mee samenhangt. Op donderdag heb ik mijn workingpermit opgehaald en me ingeschreven bij de Nederlandse ambassade. Op donderdagavond was er een speciale receptie bij de British High Commissioner voor ons als nieuwe volunteers. Daar ontmoette ik voor de eerste keer een vertegenwoordiger van de counterpart het bisdom van Chipata en wel Father Peter Pirri, een jonge priester die secretaris van het bisdom is.
Vandaag, vrijdag, was er een hele dag een workshop met de counterparts, bedoeld om de verwachtingen van elkaar te weten en afspraken te maken over wat de volunteer precies gaat doen. Dit leidt tot het Volunteer Placement Agreement, dat ondertekend wordt door alle partijen. Dit zal nog een paar weken in Chipata nemen maar de basis hebben we vandaag besproken en die ziet er goed uit, conform mijn placement offer.
Tot zover het programma. Ik moet zeggen dat ik me al aardig thuis begin te voelen in dit land. Ik wen aan de andere omstandigheden: de hitte, het is nu de warmste tijd van het jaar met elke dag dik boven de 35 graden. Het eten: sterk Engels gekleurd met een ontbijt met worstjes en gebakken ei en twee keer warm eten per dag (wel al drie keer tilapia erbij waarvan dan wel twee keer alleen kop- en staartstukken). Verder begin ik ook aan het Engels van de Zambianen te wennen, kostte de eerste dagen wel enige moeite. Het zijn overigens erg aardige mensen, ze lachen veel en hard, ook op straat. Ze zijn piekfijn gekleed als ze naar hun werk gaan met de dames op hakken en de heren nette broeken met overhemd, vaak ook met das. Voor de medewerkers van de regering gaat dit nog verder: ook boven 35 graden een pak ( soms driedelig van wol), wollen kousen en glimmende schoenen. Voor ons VSO’ers gelden gelukkig uitzonderingsregels maar het wordt wel op prijs gesteld als je er in meetings netjes gekleed bijzit. Het is opvallend hoe snel de ontwikkelingen gaan in een land als dit. Ook hier loopt het overgroot deel van de mensen in de stad met een GSM, vaak met een Ipod, en zie je alle mensen van de Universiteit met hun laptops onder de arm naar het werk gaan. Maar ik realiseer me dat dat een vertekend beeld is voor heel Zambia want wij hebben de arme wijken, laat staan de rurale gebieden, nog niet gezien.
Nog twee leuke gebruiken van Zambianen: bij het handen schudden met bekenden geef je een hand, beweeg dan beiden de duimen tegen elkaar door je handen te kantelen en dan weer een gewone hand, en dit heel snel. En applaus geven is niet gewoon klappen maar : “give him/her a kilo” wat klappen in ritme is : --- --- - . Moet iedereen wel tegelijk doen anders moet het over.
Morgen vertrekken we naar Chipata. Mike en ik worden samen door Pater Pirri vervoerd naar ons nieuwe huis. Het wordt een lange en warme tocht van een uur of 6-7 door het warmste gedeelte van Zambia. Ik vind het spannend om te gaan zien waar ik de komende tijd ga werken en wonen. Ik hou jullie op de hoogte via mijn verhalen hier, wel met de hoop dat ik een betere internetverbinding in Chipata vind dan hier op het center.
Hartelijke groeten,
Leon